Chúng ta có lẽ đều từng bắt gặp những lần nói dối của trẻ. Việc nhìn nhận và xử lý tình trạng này luôn là trọng trách quan trọng của cha mẹ. Khi trẻ nói dối, đó là cả một câu chuyện có thể bạn vẫn chưa tìm ra. Hiểu được điều đó, tại bài viết này Sunshine Village School (trường mầm non Làng Nắng) sẽ chỉ ra một vài nguyên nhân vì sao trẻ nói dối. Bên cạnh đó là những cách giải quyết phù hợp cho cha mẹ.

Vì Sao Trẻ Nói Dối? – Nguyên Nhân Chủ Yếu

Mặc dù nói dối là một hành động không được khuyến khích. Tuy nhiên, điều này thuộc một phần trong giai đoạn phát triển của trẻ. Việc nói dối còn bị ràng buộc bởi rất nhiều kỹ năng xã hội và cá nhân của trẻ. Bao gồm: kỹ năng đưa ra quyết định, kỹ năng phán đoán, kỹ năng giao tiếp… Đi tìm lý do vì sao trẻ nói dối vô cùng quan trọng, cha mẹ cần lưu ý để hiểu con hơn.

1. Né tránh hậu quả hay hình phạt – Vì sao trẻ nói dối?

Có một sự thật rằng, trẻ nói dối không phải vì bản thân chúng cố chấp, muốn nói dối. Mà là nỗi lo sợ kết quả xấu sắp xảy đến với mình, vì vậy trẻ chọn nói dối. Mục đích là để giảm thiểu mức độ rủi ro của hậu quả. Ví dụ, điểm số hôm nay của con không được cao, việc nói sự thật có thể khiến con bị đánh đòn hay la mắng. Do đó, con chọn cách nói dối để chúng không bị tổn thương. Lý do vì sao trẻ nói dối có thể đến từ sự né tránh đối mặt với hậu quả về sau.

2. Tò mò và thử cảm giác mới lạ – Vì sao trẻ nói dối?

Nói dối có thể xảy ra khi trẻ đang khám phá những ý tưởng mới, “vượt khỏi” giới hạn. Những suy nghĩ xoay xung quanh chúng, rằng “nói dối sẽ gặp những hậu quả gì?”. Hay “nói dối mang lại cho mình điều gì?” sẽ kích thích hành vi của trẻ. Đôi khi việc nói dối giúp trẻ mường tượng cách ứng phó về diễn biến xảy ra theo cách mình muốn.

3. Mong muốn được công nhận – Vì sao trẻ nói dối?

Sự kì vọng của cộng đồng đôi khi là lý do khiến trẻ nói dối vì lòng tự trọng. Nhiều đứa trẻ thiếu tự tin chọn cách nói dối nhằm xây dựng hình tượng. Hay nói cách khác là bảo vệ sự hoàn hảo tuyệt đối trong mắt người khác. 

Thông thường, những lời nói dối trong hoàn cảnh này mang tính chất vô hại. Nhưng trong một thời gian dài sẽ tạo thói quen xấu cho trẻ. Nếu người lớn phớt lờ và không tìm nguyên nhân vì sao trẻ nói dối, trẻ sẽ ngày càng thu mình lại. Tất cả vì vì sợ bị người khác phát hiện khía cạnh không hoàn hảo của mình.

4. Bắt chước hành vi người lớn – Vì sao trẻ nói dối?

Cũng là điều dễ hiểu khi hành vi của người lớn sẽ tác động lớn đến hành vi của trẻ. Trẻ vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nhận thức và còn rất nhiều thiết sót. Việc nói dối, nói không giữ lời của người lớn lặp lại liên tục sẽ tạo thành một thói quen cho trẻ. Vì vậy, dấu ấn chúng ta để lại cho trẻ luôn là yếu tố quyết định nhất.

5. Triệu chứng ADHD – Vì sao trẻ nói dối?

Lý do vì sao trẻ nói dối có thể đến từ triệu chứng ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý). Carol Brady, Tiến sĩ, nhà tâm lý học lâm sàng, người đã làm việc với rất nhiều trẻ em mắc chứng ADHD. Ông cho rằng trẻ nói dối có thể do bốc đồng. Tức là chúng đã thực sự tin rằng chúng đã làm hay thậm chí chúng nói trước khi suy nghĩ.

Trong cuộc khảo sát của cô với một đứa trẻ mắc chứng ADHD, đã cho ra nhiều kết quả đáng ngạc nhiên. Trẻ nói rằng chúng nghĩ đã làm bài tập về nhà, nhưng sự thật thì vẫn chưa. Trông có vẻ như nói dối, những đứa trẻ này cần chú ý trong việc cải thiện khả năng trí nhớ của mình.

Cần Giải Quyết Thế Nào Khi Trẻ Nói Dối?

1. Xác định nguyên nhân nói dối

Đi tìm các nguyên nhân vì sao trẻ nói dối còn là cách hay để cha mẹ định vị cách giải quyết. Đôi khi trẻ nói dối để thu hút sự chú ý của cha mẹ. Đôi khi, có những lời nói dối không hề mang ý xấu. Nếu trẻ nói dối vì lòng tự trọng thấp hay thiếu tự tin, việc củng cố giá trị bản thân cho trẻ luôn là điều cần thiết. Đặc biệt hơn khi cha mẹ dành thời gian để trò chuyện cởi mở với con. Kết hợp với thái độ dịu dàng và từ từ tiếp cận lý do của con.

2. Tạo môi trường củng cố lòng trung thực

Tập trung vào sự trung thực và luôn khen ngợi con về việc nói sự thật. Đó cũng là một cách để khuyến khích tính trung thực của con. Hãy giúp con biết rằng ngay cả khi chúng làm sai, việc nói thật sẽ giảm thiểu hậu quả và có kết quả tốt hơn. Hãy tạo dựng một môi trường để con luôn thoải mái và không sợ hãi khi nói thật. Đồng thời, cha mẹ cũng phải biết cách để duy trì chúng.

3. Đưa ra hướng giải quyết cho con

Một trong những cách giảm thiểu việc nói dối là giảm thiểu cơ hội nói dối của trẻ. Nếu bạn vào phòng và thấy toàn bộ sách của con trên sàn, cố gắng đừng đặt câu hỏi rằng “Có phải con vứt sách xuống sàn không?”. Điều này sẽ tạo cơ hội để trẻ nói dối vì sợ hãi nhiều hơn. Thay vào đó, tập trung đưa ra cách thức giải quyết “lỗi lầm” của trẻ. Có thể nói: “Cha/mẹ thấy sách của con ở trên sàn, hãy nhặt lên và bỏ chúng về chỗ cũ nhé!”.

4. Đừng bao giờ nói con là “kẻ nói dối”

Sẽ là một sai lầm lớn và tệ hại khi cha mẹ liên tục xem con mình là kẻ nói dối. Việc cư xử với con như “tội phạm” một thời gian dài sẽ gây ra vết thương tâm lý lớn. Nghiêm trọng hơn cả nỗ lực giải quyết việc nói dối ngay từ đầu. Hãy nhớ rằng dù cho trẻ có nói dối thế nào, đấy cũng là một tâm lý hết sức bình thường ở trẻ, thậm chí ở tất cả mọi người. Trẻ phải được cảm thông và dạy rằng chúng không phải là tội đồ trong bất kì hoàn cảnh nào.

Trên đây là những lý do vì sao trẻ nói dối và những cách thức giải quyết đúng đắn của phụ huynh mà Sunshine Village School (trường mầm non Làng Nắng) muốn gửi đến các bạn. Hi vọng qua bài viết trên, bạn sẽ có cái nhìn đúng đắn và hoàn thiện hơn về cách dạy con. Cách thức giáo dục phù hợp sẽ là chìa khóa đưa con đến sự trưởng thành và hạnh phúc.

Đến với Làng Nắng, bạn sẽ luôn được đồng hành cùng con qua các sự kiện, các hoạt động vì cộng đồng và định hướng con thông qua các môn học chính khóa và năng khiếu ở trường. Hãy để nhà trường đồng hành cùng bạn trên chặng đường nuôi dưỡng con cái với phương pháp hiệu quả nhất. Hẹn gặp lại các bạn tại các bài viết tiếp theo của Sunshine Village!